Inleiding op het thema
In het jaar 2020 was Aandachtig Aanwezig het jaarthema van onze Hooge Berkt gemeenschap. Zo’n jaarthema komt voort uit wat er in het voorafgaande jaar leefde en, met name in onze gemeenschapsdagen, naar voren komt. De gemeenschapsdagen vinden altijd plaats met Pinksteren. Op deze dagen komen alle leden bij elkaar voor gezamenlijke scholing, activiteiten, gesprekken en feest. Pinksteren immers wordt in de Christelijke traditie gezien als feest van gemeenschap. Op die dag stort de Geest zich over ons uit, komen onze tongen los en blijken we elkaar te kunnen verstaan. Zo is het verhaal en zo is ons streven alle dagen van het jaar maar in het bijzonder met de Pinksteren. Tegen het eind van het jaar krijgen we een beeld van wat ons momenteel het meest bezighoudt en proberen dat te vangen in de verwoording van een jaarthema.
Dit jaar 2020 was het jaar van de uitbraak van het coronavirus. Vanwege de maatregelen die getroffen werden konden grotere bijeenkomsten niet plaatsvinden. In de stilte van die periode tijdens de eerste coronagolf ontstonden deze stukjes met de titel Aandachtig Aanwezig.
De serie begon met een vraaggesprek met zuster Katharina, een kloosterlinge die teruggetrokken leeft in stilte en gebed. We vroegen haar vervolgens deze stukjes te lezen en haar reactie en ervaringen te geven. Zo eindigden we deze serie dus ook in gesprek met haar. Een van de centrale gedachten die ze ons toen meegaf kwam voort vanuit de vraag hoe het kan dat we zo van gemoed kunnen veranderen en in een sombere bui opeens kunnen openspringen als iets of iemand ons weer in verbinding brengt met wat ons ten diepste drijft. Zij verwoordde het zo:
‘… er is een diepe onderstroom, en die is er altijd, waar God in mij woont, mij richting schenkt, zin geeft aan mijn leven, mijn hart vervult met liefde en vreugde. Daar ben ik bij hem en is hij in mij. Maar daarboven bevinden zich allerlei menselijke lagen die last hebben van hartstochten, klein menselijkheid, stormen… Als we het hebben over aandachtig aanwezig zijn, over welke laag praten we dan ? Op welk niveau situeren we ons? Hoe verhouden die zich dan tot elkaar?’
Dat zijn de vragen die ze stelt en die wellicht vooraf dienen te gaan aan deze zeven stukjes over Aandachtig Aanwezig zijn. De zuster citeerde Dom John Chapman: “Op ieder ogenblik van ons leven zijn wij in aanraking met God en is zijn hand op ons. Onze enige zorg moet zijn niet uit die armen te springen en te proberen op eigen benen te lopen.”
Toen legde ze ons uit:
‘We zitten dus in de typisch christelijke spanning tussen enerzijds inspanningen doen, technieken gebruiken om aandachtig aanwezig te zijn en anderzijds overgave: het is zoals het is en zo is het goed! We moeten die gelaagdheid goed voor ogen houden als we het over ons thema hebben, want dit kan ons letterlijk veel koppijn besparen’.
Deze serie over Aandachtig Aanwezig zijn, zijn geschreven als herinnering aan mogelijkheden voor ons zoeken als wij, zoals meestal wellicht, weer eens op onze eigen benen proberen te lopen. Ons verlangen weer in Zijn armen te liggen zal ons daar weer brengen, op Zijn tijd.
Mariek de Jong
