Een meditatieve bijdrage van Riette Beurmanjer, vriendin van de gemeenschap, theoloog en docent in bibliodans. Samen met Leonie verzorgt zij de “Retraite in Beweging” die twee keer per jaar in onze gemeenschap aangeboden wordt.
Kippenhok of kapel?
Onlangs begeleidde ik in de kapel van de Hooge Berkt een dansretraite.
Opgegroeid als gereformeerd meisje en geschoold als protestants theologe, leerde ik: ‘God kan aanwezig zijn in een eenvoudige, kale ruimte zonder beelden of andere ‘franje’. Kerken kan je ook in een gymzaal of kippenhok’. Die gedachte is voor mij nog steeds waar. Maar sinds ik dans, is er een andere naast gekomen. Dansen heeft me gevoelig gemaakt voor hoe een ruimte met haar afmetingen, lichtval, kleuren en inrichting op me inwerkt. Geeft ze een gevoel van vrijheid, beschutting, benauwdheid? Maakt ze me licht, zwaar, zacht of stevig? Wat roept ze in me op aan associaties, beelden, herinneringen? Waartoe nodigt ze me uit? Hoe ‘spreekt ze’ tot me?
De keren dat ik zelf in de gemeenschap retraite deed, mocht ik dansen in de kapel. Daar ging wat in de ruimte aanwezig was tot me spreken. Het kruis van San Damiano bijvoorbeeld, met de rechtopstaande Gekruisigde, nodigde me met wijd geopende armen uit ruimte te geven aan pijn en verdriet én daarin rechtop te blijven staan. Het beeld van Maria met haar kleine op de arm, nodigde me uit tot zachtheid en spelen. Deze symbolische beelden werden voor mij vertegenwoordigers van een woordloze aanwezigheid en spreken van ‘de Andere kant’. Ik kreeg langzamerhand gevoel voor de sacramentaliteit van de ruimte en wat zich daarin bevindt. Dat er een werking van kan uitgaan die getuigt van de Aanwezige, van de Geest van God, van Christus.
Dat werkt door als ik dansretraites begeleid. Ik vraag retraitanten bijvoorbeeld: ‘Als je nu wat in je leeft en beweegt in een dans tot uitdrukking gaat brengen, waar in de ruimte zou je dat willen doen?’ Dan kiezen de dansers een plek. Bij de wereldbol bijvoorbeeld, of bij de paaskaars, bij een van de iconen, de doopvont, het corpus bij de ingang of bij het Mariabeeld. Als getuige van hun dans merk ik dan – soms even – iets van de sacramentaliteit. De Pantocrator op de icoon bijvoorbeeld, lijkt te gaan ademen en de danser met de ogen te volgen. Of ik neem een woordloze energie waar, een lijn van intense betrokkenheid tussen het corpus van de Gekruisigde en de danser. Raadselachtig. Zweverig? Werkelijk? Niet zelden merkt een retraitant ook iets dergelijks en zoekt in het gesprek na de dans naar woorden voor wat er gebeurde, voor wat de uitnodiging was. Het zijn ‘gouden momenten’ waar ik blij van word en dankbaar.
Van Leonie hoorde ik dat de huidige kapel een grondige transformatie is van een groot kippenhok, ooit. En nu komt er een nieuwe transformatie aan. Ik ben reuze benieuwd hoe het zal zijn in de als tijdelijke kapel ingerichte ruimte van het Buitenhuis en in de opnieuw getransformeerde ruimte van de kapel. Ik hoop op bewegingsvrijheid en vertrouw erop dat ook daar een sacramentele werking kan ontstaan. En dat ik ook daar mensen mag uitnodigen om zich op- en open te stellen en zich te verbinden met wat/wie de ruimte en alles wat er in is tegenwoordig willen stellen.
Riëtte Beurmanjer, juni 2024
Nieuwsgierig geworden naar het aanbod van retraite met beweging?
Riëtte verzorgt samen met Leonie in het voorjaar en in het najaar een retraite met beweging in de kapel van Gemeenschap De Hooge Berkt. De volgende retraite is van 1-5 oktober.
Wil je een keer kennismaken met bewegen als vorm van meditatie dan zijn dit de mogelijkheden:
Zomer en Herfst in beweging. Twee laagdrempelige afzonderlijke avonden op 15 augustus en 17 oktober. Doe je mee? De avonden worden verzorgd door Leonie in aansluiting op het avondgebed dat om 19.15 uur begint.
Daarnaast is het, in overleg, het hele jaar de mogelijkheid om een begeleide Retraite in beweging te doen bij Leonie op een tijd die jou past.
